สวัสดีครับน้อง ๆ เคยสงสัยไหมครับว่า เวลาคุณพ่อคุณแม่ไปทำงานเหนื่อย ๆ ได้เงินมา ทำไมเงินบางส่วนถึงต้องหายไป หรือบางทีเราซื้อขนม ทำไมราคาถึงไม่ตรงกับที่เราคิดไว้เป๊ะ ๆ นะ ?

วันนี้ ลุงแอดมินจะพาน้อง ๆ ไปรู้จักกับภาษีผ่านเรื่องราวสนุก ๆ ของน้องมะนาว เจ้าของร้านน้ำมะนาวในหมู่บ้านของเรากันครับ

น้องมะนาวของเราเปิดร้านขายน้ำมะนาวเล็ก ๆ อยู่หน้าบ้าน ด้วยฝีมือการคั้นมะนาวสุดเปรี้ยวอมหวาน ทำให้มีลูกค้าแวะเวียนมาอุดหนุนไม่ขาดสาย มาดูกันว่าเรื่องราวในร้านน้ำมะนาวของน้องมะนาว จะช่วยให้เราเข้าใจเรื่องภาษีง่าย ๆ ได้ยังไงบ้าง

 

1. ภาษีเงินได้ (Income Tax) ส่วนแบ่งความสุขจากการทำงาน

วันนี้น้องมะนาวขายน้ำมะนาวได้เงินมา 10 บาท คุณพ่อคุณแม่เห็นน้องมะนาวขยัน ก็ดีใจมาก แต่ก็สอนน้องมะนาวว่า “ลูกรักกก.. ใน 10 บาทนี้ เราแบ่ง 2 บาทไปช่วยกันสร้างสนามเด็กเล่นใหม่ในหมู่บ้านนะ นี่เรียกว่าภาษีเงินได้ มันคือส่วนแบ่งจากเงินที่เราหามาได้ เพื่อเอาไปพัฒนาหมู่บ้านของเราให้น่าอยู่ขึ้น”

ในโลกธุรกิจ เหมือนกับบริษัทใหญ่ ๆ ที่ทำธุรกิจมีกำไร ก็ต้องแบ่งเงินส่วนหนึ่งให้รัฐบาล เพื่อนำไปพัฒนาประเทศของเราเช่นกัน

 

2. ภาษีเงินได้รอตัดบัญชี (Deferred Tax) สัญญาณอนาคตของเงิน

บางทีน้องมะนาวขายน้ำมะนาวได้เยอะมาก จนคุณลุงข้างบ้านที่เป็นกรรมการหมู่บ้านบอกว่า “น้องมะนาวจ๋า เก่งมากเลยนะเนี่ย ขายดีจริง แต่เงินส่วนที่จะต้องเอาไปช่วยสร้างห้องสมุดของหมู่บ้านน่ะ ยังไม่ต้องจ่ายวันนี้ก็ได้นะ ค่อยเอาไปรวมจ่ายทีเดียวปีหน้าก็ได้จ้ะ” นี่แหละคือ ภาษีเงินได้รอตัดบัญชี เป็นเหมือนสัญญาว่าเราจะจ่ายเงินส่วนนี้ในอนาคต

ในโลกธุรกิจ ก็เหมือนกับบริษัทที่รู้ว่าปีนี้มีกำไรเยอะ แต่ตามกฎหมายอาจจะยังไม่ต้องจ่ายภาษีทั้งหมดในปีนี้ อาจจะเลื่อนไปจ่าย หรืออาจจะได้คืนภาษีในอนาคต ขึ้นอยู่กับผลกำไรที่เปลี่ยนไป

 

3. ภาษีเงินได้นิติบุคคล (Corporate Tax) ค่าสมาชิกของร้านค้าขนาดใหญ่

ต่อมา ร้านน้ำมะนาวของน้องมะนาวขายดีมากจนขยายสาขา กลายเป็น “ชมรมคนรักน้ำมะนาว” มีเพื่อน ๆ มาร่วมกันขายหลายคน คุณลุงกรรมการหมู่บ้านก็มาบอกว่า “น้องมะนาวและเพื่อน ๆ เก่งมากที่รวมตัวกันทำธุรกิจใหญ่ขึ้นแบบนี้ พวกหนูจะต้องจ่ายภาษีเงินได้นิติบุคคลนะ มันเหมือนค่าสมาชิกพิเศษที่ชมรมของพวกหนูต้องจ่าย เพื่อที่จะได้รับอนุญาตให้ทำธุรกิจในหมู่บ้านของเราได้”

ในโลกธุรกิจ สำหรับบริษัทใหญ่ ๆ ที่ทำเงินได้เยอะ ๆ ก็เหมือนต้องจ่ายค่าสมาชิกให้กับประเทศ เพื่อให้สามารถทำธุรกิจและเติบโตต่อไปได้

 

4. ภาษีหัก ณ ที่จ่าย / ภาษีเงินเดือน (Payroll Tax) แบ่งปันจากค่าจ้างเพื่อน

เมื่อร้านชมรมคนรักน้ำมะนาวใหญ่ขึ้น น้องมะนาวจึงจ้างพี่ “ใจดี” มาช่วยเสิร์ฟน้ำ พอถึงสิ้นเดือน น้องมะนาวจ่ายค่าจ้างให้พี่ใจดี 50 บาท แต่น้องมะนาวก็บอกพี่ใจดีว่า “พี่ใจดีครับ.. ใน 50 บาทนี้ หนูจะแบ่ง 5 บาท ไปให้หมู่บ้านของเรา เพื่อเอาไปสร้างถนน ทำทางเดินใหม่ ให้ทุกคนในหมู่บ้านเดินทางสะดวกสบายขึ้นนะครับ นี่คือภาษีหัก ณ ที่จ่าย ครับ”

ในโลกธุรกิจ เวลาบริษัทจ่ายเงินเดือนให้พนักงาน ก็จะหักเงินส่วนหนึ่งไว้ก่อน เพื่อนำส่งให้รัฐบาลไปพัฒนาประเทศของเรา

 

5. ภาษีทรัพย์สิน (Property Tax) ค่าเช่าที่ดินทำเลทอง

ร้านน้ำมะนาวของน้องมะนาวตั้งอยู่บนทำเลที่ดีที่สุดของถนนในหมู่บ้าน ทำให้มีลูกค้าเยอะมาก คุณลุงกรรมการหมู่บ้านจึงมาบอกน้องมะนาวว่า “น้องมะนาวครับ.. ทำเลหน้าร้านหนูดีมากเลยนะ หนูจะต้องจ่ายภาษีทรัพย์สิน ให้หมู่บ้านเราทุกปีนิดหน่อยนะ เหมือนเป็นค่าเช่าที่ดินที่เราได้ใช้ประโยชน์ เพื่อให้หมู่บ้านเรามีเงินไปดูแลส่วนกลางอื่น ๆ ด้วย”

ในโลกธุรกิจ บริษัทต่าง ๆ ที่เป็นเจ้าของที่ดิน อาคาร หรือใช้ประโยชน์จากสิ่งเหล่านี้ ก็ต้องจ่ายภาษีทรัพย์สินให้กับรัฐบาล

 

6. ภาษีสรรพสามิต (Excise Tax) ภาษีพิเศษสำหรับของพิเศษ

วันหนึ่ง น้องมะนาวคิดค้นสูตรน้ำมะนาวโซดาซ่าส์รสชาติใหม่ อร่อยซ่าชื่นใจสุด ๆ แต่คุณป้าข้างบ้านบอกว่า “น้ำมะนาวโซดาของหนูอร่อยจริง แต่โซดามันก็อาจจะไม่ดีต่อสุขภาพเท่าไหร่นะ ถ้าน้องมะนาวจะขายน้ำมะนาวโซดาแบบนี้ อาจจะต้องจ่ายภาษีสรรพสามิตเพิ่มเติมให้หมู่บ้านเรานิดหน่อยนะ” นี่คือภาษีพิเศษที่เก็บจากสินค้าบางอย่างที่อาจมีผลต่อสุขภาพ หรือเป็นสินค้าฟุ่มเฟือย

ในโลกธุรกิจ ก็เหมือนกับภาษีที่เก็บเพิ่มจากสินค้าบางประเภท เช่น เหล้า บุหรี่ น้ำมัน หรือรถยนต์

 

7. ภาษีศุลกากร (Customs Duties) ค่าผ่านแดนของมะนาวอร่อย

น้องมะนาวอยากได้มะนาวพันธุ์พิเศษจากหมู่บ้านข้าง ๆ ที่ขึ้นชื่อเรื่องความหอมอร่อย พอไปซื้อมาแล้วกำลังจะเอากลับมาหมู่บ้านตัวเอง คุณตำรวจที่ดูแลชายแดนหมู่บ้านก็บอกว่า “น้องมะนาวครับ.. จะเอามะนาวอร่อย ๆ เข้ามาในหมู่บ้านเรา ต้องจ่ายภาษีศุลกากร หรือค่าผ่านทางเล็กน้อยนะครับ” นี่คือภาษีที่เก็บเมื่อมีการนำสินค้าเข้าหรือออกจากประเทศ

ในโลกธุรกิจ บริษัทที่นำเข้าสินค้าจากต่างประเทศเข้ามาขายในประเทศ หรือส่งสินค้าไปขายต่างประเทศ ก็ต้องเสียภาษีอากรศุลกากร

 

8. ราคาโอน (Transfer Pricing) ความยุติธรรมในการแบ่งปันภายในครอบครัว

น้องมะนาวเปิดร้านน้ำมะนาวร่วมกับพี่ขุนที่อยู่บ้านอีกฝั่งของหมู่บ้าน น้องมะนาวมีน้ำตาล พี่ขุนมีมะนาว ทั้งสองคนต้องตกลงกันว่า ราคาน้ำตาลที่น้องมะนาวจะขายให้พี่ขุน หรือราคามะนาวที่พี่ขุนจะขายให้น้องมะนาว ควรจะเป็นเท่าไหร่ดี เพื่อให้ทั้งสองคนได้รับส่วนแบ่งที่ยุติธรรม นี่คือหลักการของ ราคาโอน

ในโลกธุรกิจ บริษัทใหญ่ ๆ ที่มีหลายสาขา หรือบริษัทลูกอยู่ในต่างประเทศ จะต้องกำหนดราคาซื้อขายสินค้าหรือบริการระหว่างกันอย่างยุติธรรม เพื่อให้การเสียภาษีในแต่ละที่ไม่เอาเปรียบใคร

 

9. ภาษีมูลค่าเพิ่ม (Value-Added Tax - VAT) เพิ่มคุณค่า เพิ่มเงินสนับสนุนส่วนรวม

ลองนึกภาพว่า ตอนแรกร้านน้องมะนาวมีแค่น้ำมะนาวธรรมดา ต่อมาน้องมะนาวเพิ่มน้ำแข็งเย็น ๆ เข้าไป ทำให้ขายได้ราคามากขึ้น แล้วก็เพิ่มหลอดสีสันสวยงามเข้าไปอีก ก็ขายได้ราคาเพิ่มขึ้นไปอีก ทุก ๆ ขั้นตอนที่น้องมะนาวเพิ่มความพิเศษให้กับน้ำมะนาว ก็เหมือนกับเป็นการเพิ่ม “มูลค่า” ให้กับสินค้า และในทุก ๆ การเพิ่มมูลค่านี้ ก็จะมีภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) เพิ่มขึ้นมาเล็กน้อย เพื่อนำไปพัฒนาสิ่งต่าง ๆ ในประเทศของเรา

 

เห็นไหมครับน้อง ๆ ว่าเรื่องภาษีไม่ได้ยากอย่างที่คิดเลย มันคือการแบ่งปันเงินที่เราหามาได้ หรือเงินที่เราจ่ายไป เพื่อช่วยกันสร้างสรรค์สิ่งดี ๆ ให้กับหมู่บ้านของเรา ประเทศของเรา ให้ทุกคนได้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

ชวนคุณพ่อคุณแม่คุยกัน คุณพ่อคุณแม่ลองชวนน้อง ๆ คุยกันนะครับว่า ในชีวิตประจำวันของเรา มีเรื่องอะไรบ้างที่เกี่ยวข้องกับภาษี และทำไมการเสียภาษีถึงเป็นเรื่องสำคัญ

เพราะภาษีไม่ใช่เรื่องน่ากลัว แต่เป็นการร่วมกันสร้างสังคมที่ดีขึ้นของเราทุกคน

ผู้ลงทุนควรทำความเข้าใจลักษณะสินค้า เงื่อนไขผลตอบแทน และความเสี่ยง ก่อนตัดสินใจลงทุน

 

---

Dime! ครบเครื่องเรื่องการเงิน แอปพลิเคชันที่ทุกคนสามารถเข้าถึงการลงทุนได้อย่างเท่าเทียม 

เรารอฟังคำแนะนำจากทุกคนอยู่ ติดต่อเราได้เลยทางแอป Dime! หรือช่องทางโซเชียล Facebook และ LINE 

[รู้จักเรา]
Dime! (ไดม์!) แปลว่าเหรียญ 10 เซนต์ (ประมาณ 3 บาท) สื่อถึงความตั้งใจของเราที่จะทำให้การเงินการลงทุน เป็นเรื่องที่คุณเข้าถึงได้ง่ายเหมือนกับเงิน 1 ไดม์